English
Trang trại điện gió đang trở thành biểu tượng cho sự chuyển dịch năng lượng toàn cầu khi ngày càng nhiều quốc gia đầu tư mạnh mẽ vào các dự án năng lượng tái tạo quy mô lớn. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng và nhu cầu giảm phát thải carbon trở nên cấp thiết, các trang trại điện gió – cả trên bờ lẫn ngoài khơi – đang đóng vai trò chủ đạo trong việc định hình tương lai năng lượng sạch của thế giới.
Quy mô phát triển và tổng công suất điện gió toàn cầu
Năng lượng gió toàn cầu đang trên đà phát triển mạnh mẽ, đạt tổng 1.021 GW vào cuối năm 2023, tăng 13% so với năm 2022. Riêng năm 2023, 117 GW công suất mới được lắp đặt tại 54 quốc gia, trong đó 105,8 GW là điện gió trên bờ và 10,8 GW là ngoài khơi. Tiếp đà, năm 2024 tăng thêm 113 GW, nâng tổng công suất lên 1.133 GW.
Điện gió đóng góp 8,8% tổng sản lượng điện toàn cầu trong nửa đầu năm 2023 và dự kiến vượt 10% vào cuối năm 2024. Để đạt mục tiêu tăng gấp ba công suất năng lượng tái tạo vào năm 2030 (COP28), ngành điện gió cần lắp đặt ít nhất 320 GW mỗi năm và GWEC dự kiến tốc độ tăng trưởng sẽ đạt gần 9,4% mỗi năm vào năm 2028.
Phân loại trang trại điện gió: Trên bờ và ngoài khơi
Về phân loại, trang trại điện gió được chia thành hai hình thức chính: trên bờ (onshore) và ngoài khơi (offshore). Trang trại điện gió trên bờ thường được triển khai tại các vùng đồi núi hoặc nông thôn có điều kiện gió thuận lợi, công nghệ đã phát triển ổn định.
Trong khi đó, trang trại điện gió ngoài khơi được xây dựng giữa biển khơi, nơi nguồn gió mạnh và ổn định giúp nâng cao hiệu suất phát điện.
Những trang trại điện gió lớn nhất thế giới
Gansu Wind Farm (Jiuquan Wind Power Base) – Trung Quốc
Một trong những trang trại điện gió trên bờ lớn nhất thế giới là Gansu Wind Farm – còn gọi là Jiuquan Wind Power Base – tọa lạc tại tỉnh Cam Túc, Trung Quốc. Với công suất lắp đặt theo kế hoạch lên đến 20 GW, dự án này được ví như “cột mốc vàng” của ngành điện gió toàn cầu.
Giai đoạn đầu của dự án đã hoàn thành từ năm 2010 với 3.500 tuabin, tổng công suất 5,16 GW. Khi hoàn tất, Gansu dự kiến triển khai khoảng 7.000 tuabin trên diện tích rộng lớn thuộc nhiều tỉnh, với hệ thống truyền tải điện cao áp 750 kV giúp đưa điện năng tới các khu vực trung tâm của đất nước.
Jaisalmer Wind Park – Ấn Độ
Tại Ấn Độ, Jaisalmer Wind Park là một đại diện nổi bật khác với công suất 1.600 MW, góp phần quan trọng vào hệ thống năng lượng quốc gia và khu vực.
Alta Wind Energy Centre – Hoa Kỳ
Alta Wind Energy Centre tại California, Hoa Kỳ đạt công suất 1.548 MW, là trang trại điện gió trên bờ lớn nhất tại Mỹ, cung cấp điện cho hàng trăm nghìn hộ gia đình.
Các trang trại điện gió ngoài khơi tiêu biểu
Không chỉ phát triển trên đất liền, các quốc gia châu Âu, đặc biệt là Anh, đang dẫn đầu cuộc cách mạng điện gió ngoài khơi.
Dogger Bank – Anh
Trang trại điện gió Dogger Bank là minh chứng rõ nét, khi được xây dựng cách bờ biển Yorkshire khoảng 200 km. Dự án có công suất thiết kế ban đầu 3,6 GW, chia thành ba giai đoạn với mỗi giai đoạn 1,2 GW. Sau khi chính thức phát điện vào tháng 10 năm 2023, Dogger Bank tiếp tục mở rộng lên 5,6 GW, dự kiến hoàn thiện toàn bộ vào năm 2026 và có khả năng cung cấp điện cho hơn 6 triệu hộ gia đình tại Anh.
Hornsea 2 – Anh
Một trang trại điện gió ngoài khơi nổi bật khác là Hornsea 2, từng giữ kỷ lục lớn nhất thế giới trước khi Dogger Bank đi vào vận hành. Với công suất 1,32 GW và diện tích 462 km², Hornsea 2 sử dụng 165 tuabin Siemens Gamesa, mỗi tuabin có công suất 8 MW. Trước đó, Hornsea 1 là dự án đầu tiên vượt mốc 1 GW và tạo tiền đề cho sự bùng nổ của điện gió ngoài khơi tại châu Âu.
Lợi ích kinh tế và xu hướng phát triển trang trại điện gió quy mô lớn
Các siêu dự án như Dogger Bank và Hornsea 2 không chỉ chứng minh khả năng phát triển công nghệ mà còn phản ánh xu hướng toàn cầu hướng tới trang trại điện gió quy mô lớn nhằm tối ưu hóa chi phí và nâng cao hiệu quả khai thác nguồn tài nguyên thiên nhiên.
Quy mô lớn cho phép giảm giá thành sản xuất trên mỗi MW công suất lắp đặt. Các tuabin khổng lồ hiện nay có thể khai thác nguồn gió ở độ cao lớn hơn, từ đó tăng hệ số công suất và giúp giảm chi phí điện quy dẫn (LCOE). Đây là yếu tố then chốt để năng lượng gió cạnh tranh sòng phẳng với các nguồn năng lượng truyền thống.
Dù các trang trại điện gió ngoài khơi vẫn còn chi phí cao hơn do yêu cầu kỹ thuật phức tạp, xu hướng mở rộng quy mô sẽ tiếp tục giúp hạ giá thành và thúc đẩy phổ cập năng lượng sạch.
Tiềm năng và thực tiễn phát triển trang trại điện gió tại Việt Nam
Tại Việt Nam, năng lượng gió cũng đang từng bước khẳng định vai trò trong chiến lược an ninh năng lượng và chuyển đổi xanh. Các trang trại điện gió ở khu vực miền Trung và ven biển đang được phát triển, trong đó nhiều doanh nghiệp nội địa như Đại Dũng Group đang tham gia tích cực vào chuỗi cung ứng ngành công nghiệp này.
Đại Dũng Group hiện là một trong những doanh nghiệp tiên phong cung cấp kết cấu thép cho các dự án năng lượng tái tạo. Với năng lực gia công cấu kiện siêu trường, siêu trọng, công ty đã tham gia sản xuất các thiết bị quan trọng như móng đơn, cột tháp và cấu kiện chuyển tiếp cho nhiều trang trại điện gió ngoài khơi quy mô lớn tại châu Á – Thái Bình Dương.
Việc sản xuất thành công các cấu kiện như “suction bucket” của dự án năng lượng điện gió GREATER CHANGHUA tại Đài Loan với đường kính 14m, nặng tới 350 tấn, không chỉ khẳng định tay nghề kỹ thuật cao mà còn mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam tham gia sâu hơn vào ngành công nghiệp điện gió toàn cầu.
Năng lượng sạch tương lai xanh từ những cánh quạt khổng lồ
Sự phát triển mạnh mẽ của các trang trại điện gió là minh chứng rõ ràng cho tiềm năng to lớn của ngành năng lượng tái tạo. Trong kỷ nguyên mà các quốc gia đều đặt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 (Net Zero), những cánh quạt gió khổng lồ không chỉ tạo ra điện năng, mà còn thắp sáng hy vọng về một tương lai xanh, sạch và bền vững cho toàn nhân loại.